सिर्जनात्मक चिन्तन सिप

 

एकाई- ३ पाठ- ३
सिर्जनात्मक चिन्तन सिप
परिचय
कनै पनि परिस्थिती वा परिदृश्यमा नयाँ विकल्पहरु सोच्नु र त्यसलाई वास्तविकतामा बदल्नु नै सिर्जनात्मक चिन्तन हो जस्तै:-कर्नै चित्र, पोस्टर, वा web page लाई नयाँ तरिकाले डिजाइन गर्नु,पत्र-पत्रिका वा Blog मा कुनै समस्या समाधानमा आफ्नो विचार वा सुझाव व्यक्त गर्न,
कथा, कविता, गीत, संगित आदि सृजना गर्नु ।
सिर्जनात्मक चिन्तनका चरण
१) तयारी चरण
यसमा सिर्जना गर्नका लागि आवश्यक सामग्री व्यवस्था गरिन्छ । त्यस्तै अनुसन्धान र मस्तिष्क मन्थन गरि नयाँ विकल्पको विचार गरिन्छ र ज्ञान तथा अनुभवका आधारमा एउटा योजना तयार गरिन्छ ।
विकास चरण
तयारी गरेको योजनालाई आफ्नो दिमागमा परिपक्क हुन समय दिइन्छ ।
उक्त समयमा सिर्जनाकार अफु अरुनै काममा व्यस्त हुन सक्छ तर दिमागमा सिर्जनाको विकास भई रहेको हुन्छ ।
३) प्रदिप्ती चरण
यसलाई अन्तरदृष्टि पनि भनिन्छ । सिर्जनाकारको दिमागमा आश्चर्य जनक रुपमा नयाँ विचार आउछँ जसले तयार गरेको योजना र समस्या समाधान बिचको सम्बन्ध स्पष्ट हुन्छ ।
मुल्याङ्कन चरण
योजनाकारको नवीन विचारले काम गर्छ वा गर्दैन भनेर मूल्याङ्कन वा अनुसन्धान गरिन्छ र काम गरेमा यसको
उपयोग गरि अगाडी बढिन्छ ।
प्रमाणीकरणको चरण
यस चरणमा नवीन विचारलाई अन्तिम रुप दिइन्छ । सिर्जनाले वास्तविक रूपमा प्रकट हुने मौका पाउँछ । सिर्जित वस्तु, विचार वा धारणालाई अरुसमक्ष पेश गरिन्छ।
सिर्जनात्मक चिन्तनका फाइदा
यसले मानसिक लचकतामा वृद्धि गर्छ र विभिन्न विकल्पहरूमा विचार गर्ने बानीको विकास गराउँछ ।
समस्याको बहु- आयमिक समाधान पत्ता लगाउन सहयोग गर्छ ।
कार्यस्थलमा आउने समस्याहरुसँग लड्ने तथा समस्यालाई अवसरमा परिणत गर्ने क्षमता विकास हुन्छ ।
सिर्जनात्मक चिन्तनले एउटै कुराको पनि विभिन्न पक्षहरूको अध्ययनगरि सत्यको खोजी गर्न सहयोग गर्दछ ।